TTV – Tính đến thời điểm ngày 31/8/2018, Sacombank đã cho 9 doanh nghiệp vay với dư nợ bằng 48,52% vốn tự có của ngân hàng, lên tới 9.262 tỷ đồng. Đáng nói, các doanh nghiệp này đều liên quan đên ông Dương Công Minh và mục đích vay đó là nhận chuyển nhượng và đầu tư cùng một dự án.
9 doanh nghiệp vay để nhận chuyển nhượng, đầu tư cùng 1 dự án
Tại Kết luận thanh tra (TBKLTT) trách nhiệm Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các tổ chức tín dụng trong việc thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng và Đề án xử lý nợ xấu giai đoạn 2013-2017: Thanh tra Chính Phủ chỉ ra rằng việc cấp tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank – Mã CK: STB) có những thiếu sót, vi phạm trong việc thẩm định điều kiện vay vốn, giải ngân khi dự án chưa đầy đủ hồ sơ pháp lý, số liệu báo cáo tài chính sai lệch, không kiểm soát được việc sử dụng vốn thực tế đầu tư vào dự án, dự án chậm triển khai, tiềm ẩn rủi ro,…
Tại thời điểm ngày 31/12/2017 ghi nhận tổng dư nợ tín dụng với 16 khách hàng là 15.372 tỷ đồng, và giảm về còn 15.218 tỷ đồng vào 31/8/2018. Trong đó, Sacombank đã cho 9 doanh nghiệp vay với dư nợ bằng 48,52% vốn tự có của ngân hàng, lên tới 9.262 tỷ đồng (tính đến thời điểm 31/8/2018).
Theo đó, 9 khách hàng này là: Công ty CP Him Lam Thủ đô, Công ty CP Đầu tư Hồng Bàng, Công ty CP Đầu tư xây dựng Bảo Lộc, Công ty CP Đầu tư TMDV Nam Thắng, Công ty CP Thương mại xây dựng Công Phúc, Công ty CP Hạ tầng Bảo Tín, Công ty CP Đầu tư xây dựng Việt Phú Mỹ, Công ty CP Việt Hà và Công ty CP Hiệp Ân. Những doanh nghiệp này đều có mục đích vay vốn để nhận chuyển nhượng và đầu tư cùng một dự án.
Theo kết luận, 09 khách hàng không có mối quan hệ liên quan theo quy định của Luật các Tổ chức tín dụng, không trực tiếp thực hiện dự án mà vay vốn để chuyển cho bên thứ 3 thực hiện thông qua hình thức ký hợp đồng nguyên tắc về việc chuyển nhượng các phân khu thuộc cùng một dự án lớn tại Quận 2, TP.HCM.
Trong khi đó, việc thẩm định năng lực tài chính để thực hiện dự án chỉ dừng lại ở khách hàng vay vốn, không thẩm định đối với đơn vị thực hiện dự án, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho ngân hàng do đến thời điểm thanh tra dự án đang gặp nhiều khó khăn về tính pháp lý đất đai trong thời gian dài, làm tăng chi phí lãi vay, ảnh hưởng hiệu quả phương án đầu tư kinh doanh dự án, ảnh hưởng chất lượng tín dụng và kết quả kinh doanh của Sacombank.
Theo đó, Sacombank đã cho vay khi chưa ghi nhận, đánh giá đầy đủ tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, khó khăn về pháp lý của dự án; cho vay để thực hiện dự án nhưng dự án chậm tiến độ, làm phát sinh chi phí lãi vay lớn, ảnh hưởng đến hiệu quả phương án đầu tư kinh doanh đã được NH phê duyệt khi cho vay.
Đồng thời, gặp nhiều rủi ro, bất cập trong xác định tính pháp lý của TSBĐ dùng thế chấp chung cho khoản vay của 09 khách hàng là toàn bộ các quyền tài sản/lợi ích thu được từ một dự án trong điều kiện dự án chưa có đủ các hồ sơ pháp lý về quyền sở hữu dự án.
Bất cập trong trường hợp xử lý TSBĐ là toàn bộ các quyền tài sản/lợi ích thu được mà chủ đầu tư có được từ hoạt động đầu tư, kinh doanh, khai thác tại dự án do khách hàng vay vốn (bên nhận chuyển giao quyền tài sản) không được tiếp tục kế thừa quyền và nghĩa vụ thực hiện dự án đang dở dang theo qui định của pháp luật đất đai, đầu tư, xây dựng.
Tại hồ sơ của 9 doanh nghiệp vay vốn trên thì 3 doanh nghiệp có hành vi cung cấp số liệu BCTC sai lệch giữa số liệu gửi Sacombank và cơ quan Thuế là: Công ty CP Đầu tư TMDV Nam Thắng, Công ty CP Thương mại xây dựng Công Phúc, Công ty CP Đầu tư xây dựng Việt Phú Mỹ.
Ngân hàng chưa kiểm soát chặt chẽ việc một số khách hàng cùng vay vốn tại Sacombank và ngân hàng khác để giải ngân cho hợp đồng chuyển nhượng phân khu thuộc một dự án lớn tại quận 2, TP.HCM: Công ty CP Him Lam Thủ Đô, Công ty CP ĐT Hồng Bàng, Công ty CP ĐTXD Việt Phú Mỹ, CTCP ĐT -TM-DV-XD Nam Thắng, CTCP Xây dựng TM DV DL Hiệp Ân, CTCP ĐTXD Bảo Lộc.
Doanh nghiệp được vay liên quan đến ông Dương Công Minh
Năm 2017, ông Dương Công Minh được bầu làm chủ tịch HĐQT Sacombank. Thời điểm này có thể nói đây là cột mốc quan trọng của Sacombank bởi thời gian này, Sacombank phải hoạt động theo Đề án Tái cơ cấu đã được Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước phê duyệt, thay đổi lại cơ cấu nhân sự, đẩy mạnh xử lý nợ xấu “khổng lồ” do sáp nhập SouthernBank, đồng thời phải xóa dấu tích của “cha đẻ” nhà băng này là ông Đặng Văn Thành.
Đáng nói, thời điểm cuối năm 2017, Sacombank đang cho Him Lam Thủ đô vay tín dụng “khủng”, cổ đông sở hữu 80% cổ phần Him Lam Thủ đô là ông Nông Đàm Thắng – thành viên Ban kiểm soát của Him Lam Group.
Được biết, trước khi tham gia HĐQT Sacombank, ông Dương Công Minh từng là Chủ tịch HĐQT LienVietPostBank trong nhiều năm. Thời điểm chính thức tham gia Sacombank, ông đã thoái toàn bộ gần 15% vốn cổ phần của Him Lam tại nhà băng này.
Sang năm 2018, khi Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) có hiệu lực từ ngày 15/1/2018, ông Minh mới từ chức tại Him Lam Group.
Cái tên thứ hai trong danh sách 9 khách hàng lớn của Sacombank là Công ty CP Đầu tư Hồng Bàng được thành lập năm 2008 với tiền thân là Công ty CP Him Lam Hải Phòng – một thành viên của Tập đoàn Him Lam. Tính đến ngày 22/10/2021, công ty có số vốn điều lệ 500 tỷ đồng. Người đại diện pháp luật hiện là ông Nguyễn Thanh Khoa (SN 1963).
Thứ ba, Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Bảo Lộc cũng có mối liên quan với Him Lam Group khi cùng tham gia thương vụ góp vốn lập Công ty CP Đầu tư Long Biên (Lobico) – ông chủ sân Golf Tân Sơn Nhất (TP.HCM).
Theo đó, trong giấy phép thành lập do Sở KH-ĐT Hà Nội cấp ngày 26-5-2006, LOBICO (đặt trụ sở tại Phúc Đồng, Long Biên, Hà Nội) có vốn điều lệ 200 tỉ đồng với các cổ đông là: Công ty TNHH một thành viên đầu tư và phát triển Trường An (Bộ Quốc phòng), Công ty TNHH Him Lam (nay là Công ty CP Him Lam),mTổng công ty CP Thương mại xây dựng, Công ty TNHH xây dựng và thương mại Thành Nam, Công ty TNHH đầu tư xây dựng Bảo Lộc.
Tại thời điểm 15/11/2014, LOBICO đã tăng vốn điều lệ lên 950 tỉ đồng. Trong đó ông Trần Văn Tĩnh vẫn nắm 48,5% cổ phần (hiện ông Tĩnh là phó chủ tịch HĐQT Công ty CP Him Lam), bà Dương Thị Liêm chỉ còn nắm 10%; Lê Thị Bích Ngọc nắm 26,5% và Công ty CP kinh doanh địa ốc Him Lam giữ 15%, do ông Nguyễn Ngọc Thủy làm đại diện quản lý phần vốn góp. Sau này, phần lớn cổ phần của Lobico đều thuộc về “nằm” trong tay “nhóm Him Lam”.
Về Công ty CP Thương mại xây dựng Công Phúc, tháng 7/2020, Him Lam Land thế chấp hơn 10 triệu cổ phiếu STB của Sacombank để đảm bảo cho nghĩa vụ vay vốn của CTCP Thương mại Xây dựng Công Phúc (Công Phúc).
Doanh nghiệp này được thành lập từ năm 2011, đăng ký địa chỉ trụ sở chính tại B40, Khu quy hoạch K34, Trần Thiện Chánh, Phường 12, Quận 10, TP. HCM.
Cập nhật tới tháng 7/2016, Công Phúc có quy mô vốn điều lệ 180 tỷ đồng, cơ cấu cổ đông bao gồm: ông Dương Công Sáng (97,778% VĐL), ông Dương Công Thuyên (1,11% VĐL) và ông Nguyễn Văn Lương (1,111% VĐL). Tính đến cuối năm ngoái, Công Phúc có quy mô tổng tài sản đạt mức 2.627,5 tỷ đồng.
Có thể thấy rằng, thời kỳ ông Dương Công Minh đảm nhiệm vị trị Chủ tịch HĐQT Sacombank đã “mạnh tay” cho các công ty liên quan đến “nhóm Him Lam” vay vốn với hàng loạt “ưu ái” mặc các quy định của pháp luật nghiêm ngặt.
Còn nữa…
Thanh Vũ (t/h)